De Adriaan Gerbrands Lezing: Dr. Howard Morphy

Kleine Auditorium, Academiegebouw, Rapenburg 67-73, Leiden | dinsdag 7 juni | 15.45 uur

De eerste Gerbrands-lezing wordt gehouden door Dr. Howard Morphy, professor in de antropologie en directeur van de Research School of Humanities and the Arts aan de Australian National University in Canberra.
Zijn betoog, getiteld ‘Material Expressions of Ancestral Agency – Yolngu Acting in a Virtual Space’ onderzoekt het ogenschijnlijke gemak waarmee de Yolngu (Noord-Oost Arnhem Land) omgaan met de digitale revolutie. Vanaf het moment dat de Yolngu beseften waar een camera of taperecorder toe in staat is, gingen ze deze gebruiken om hun eigen materiële en immateriële wereld vast te leggen. Ze maken opnames van hun eigen ceremonies en relateren deze aan beelden uit het verleden (films, foto’s, oude documenten en foto’s van collecties materiële cultuur) die opgeslagen liggen in archieven en culturele instituties.

De Yolngu zien film niet als een toevoeging aan een tentoonstelling maar beschouwen film en tentoonstelling als van dezelfde orde van grootte. Musea en archieven stellen zich vandaag de dag ook de vraag waarom film, geluidsopnamen, archieven en materiële cultuurobjecten in verschillende institutionele contexten terecht zijn gekomen. Film en fotografie zijn cultuurdragers, net als materiële objecten. Beide worden nu gezien als dingen die iets vastleggen, en in verband met elkaar moeten worden bestudeerd. Voor de Yolngu was dit vanaf het begin duidelijk, in tegenstelling tot menig museum professional.

De Adriaan Gerbrands-lezing is een jaarlijkse publieke lezing door een laureaat die is gekozen vanwege zijn of haar bijdrage aan de studie van de visuele en materiële cultuur. De lezing is ingesteld ter nagedachtenis aan Adriaan Gerbrands, die tijdens zijn carrière als museumconservator (1947-1966) en hoogleraar in de culturele antropologie (1966-1987) etnografische film combineerde met materiële-cultuurstudies en daarmee pionierswerk verrichtte in de crossculturele analyse van de productie van kunst. De lezing wordt georganiseerd door het Fonds voor Etnologie in Leiden (FEL) in samenwerking met het Museum Volkenkunde in Leiden, het documentaire filmfestival Beeld voor Beeld en het instituut Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie van de Universiteit Leiden.