Thema 2017: INCLUSION AND EXCLUSION

Dat de populistische revoluties in veel landen die het gevolg zijn van gevoelens van uitsluiting niet per definitie traditionalistisch en conservatief zijn zien we in de film ADA FOR MAYOR, waarin we de ongelooflijke transformatie van Ada Collau van activiste tot burgemeester van Barcelona van zeer dichtbij meemaken. In de openingsfilm THE OTHERS worden we als kijker geconfronteerd met de pijnlijke geschiedenis van de uitsluiting van een gehele bevolkingsgroep die uiteindelijk leidt tot een genocide, een mechanisme dat in de 20e eeuw al tot meerdere massaslachtingen heeft geleid. De Turks-Koerdische regisseuse Ayse Polat laat in een pijnlijke en schurende film zien hoe de Armeense afwezigheid in het tot 1915 voornamelijk door Armeniërs bewoonde Van doorwerkt bij de Koerdische bevolking, die nu de meerderheid in de provincie vormt.

Ook regisseur Bob Entrop heeft zich beziggehouden met een bevolkingsgroep die processen van inclusie en uitsluiting van dichtbij heeft meegemaakt, namelijk de Roma en Sinti. Entrop heeft net zijn 70e verjaardag gevierd en zit 45 jaar in het vak, een mooie gelegenheid om hem te eren met de vertoning van vier van zijn Sinti en Romafilms. Entrop is er als relatieve buitenstaander in geslaagd toegang te verkrijgen tot de normaliter vrij gesloten cultuur van de Roma en Sinti, en bespreekt onderwerpen die bijzonder gevoelig liggen in de gemeenschap en waar eigenlijk nooit over gepraat wordt, zoals de genocide tijdens de Tweede Wereldoorlog.

We besteden ook aandacht aan de mogelijke uitsluiting van mensen met een beperking, zoals de prachtige film LISTEN TO THE SILENCE, over de 9-jarige dove Luka die op een Georgische school voor doven zit en wiens grote wens het is om ondanks zijn beperking danser te worden. Etre et Avoir in Georgië.

Opvallend in veel films is de rol van kunst, en met name van muziek, in het verwerken van processen van uitsluiting, als belangrijk cultureel referentiekader maar ook als belangrijk bindmiddel tussen verschillende culturen. In MUZIEK OP DE VLUCHT laten Frans en Silvia Bromet zien hoe muziek een lichtpunt is in de chaos van de Jungle van Calais. Maar ook benadrukken ze, misschien ongewild, hiermee het individuele talent van ‘de vluchteling’ en de schoonheid van kunst, zelfs in een uitzichtloze en hartverscheurende situatie zoals in Calais. Hetzelfde zien we terug in de film ON THE BANKS OF THE TIGRIS. De populaire Irakese muziek werd geproduceerd door een uitgesloten en vervolgde bevolkingsgroep, namelijk de Irakese joden. Zij namen hun muziek mee in ballingschap, en in een prachtige apotheose van de film spelen moslims en joden samen hun favoriete muziek op neutraal terrein. Kunst verbindt zou de ietwat naïeve maar toch hoopvolle boodschap kunnen zijn, die we ook terugzien in DE WERELD MAAKT MUZIEK van Margriet Jansen, een eerbetoon aan het inmiddels gesloten wereldmuziekpodium Rasa in Utrecht en een ode aan 40 jaar wereldmuziek in Nederland. Een film om vrolijk en optimistisch van te worden, tegen de klippen op misschien. Maar hoop doet leven. Kijk naar de korte trailer van Martin Scorsese op onze website waarin hij vertelt over zijn liefde voor de muziek van de Marokkaanse band Nass El Ghiwane, en de inspiratie die de muziek hem gaf voor zijn eigen films. De film TRANCES over de band, die bij Cineblend voor de allereerste keer publiekelijk in Nederland wordt vertoonf op 13 juni in de openlucht in de Tolhuistuin, inspireerde hem tot het oprichten van de World Cinema Foundation met als doel films uit de wereldcinema te restaureren. TRANCES was de eerste film die gerestaureerd werd. Een Italiaanse Amerikaan wiens meesterwerken uit de filmgeschiedenis geïnspireerd zijn door Marokkaanse muzikanten die op zoek waren naar hun eigen roots en op traditionele muziekinstrumenten speelden: er is nog hoop voor de wereld.   

Eddy Appels

Festivaldirecteur